BELT AND ROAD CAGTA SAARNAYEE KU CARAABIYAAY
BELT ROAD CAGTA SAARNAYEE KU
CARAABIYAAY
Madaxweynaha Shiinaha mudane Xi
Jinping ayaa maanta oo jimce ah magaalada Bajiin ee caasimada Jamhuuriyadda Dadka
Shiinaha (PRC) kula kulmay madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Maxamed—halkaas
oo ey labada madaxweyne ku qaateen shir ka hor shirweynaha Shiinaha iyo Afrika
ee beri ka furmi doona Bajiin. Madaxweynaha Shiinaha mudane Xi ayaa sheegay in
Shiinaha iyo Soomaaliya uu ka dhexeeyo xiriir saaxiibtinimo oo qotodheer kaas
oo soo socday qarniyo badan. Madaxweyne Xi ayaa sidoo kale sheegay in
Soomaaliya tahay waddankii ugu horreeyay oo Bariga Afrika ah oo xiriir
diblomaasiyadeed la yeeshay Shiinaha, Afrikana waa waddanka labaad marka laga
yimaado Masaaridii hore (Faraacinada). Xiriirka diblomaasiyadeed ee Shiinaha
iyo Soomaaliya ayaa taariikhyahannnadu ku sheegaan inuu bilaabmay casriyadii
dhexe, gaar ahaan xilligii wadadii xariirta (The Silk Road) oo aheyd sun ganacsi
oo kasoo bilaabma Shiinaha Soomaaliyana mari jiray. Xilligii boqortooyada Ajuuraan.
Sida loo aasaasay iskaashatada Shiinaha iyo Afrika, waxaa markii ugu horreysay
Soomaaliya uga qeybgalay AUN madaxweynihii hore ee Soomaaliya Cabdullaahi
Yuusuf Axmed.
Taariikhyahanka Shiineyska ah ee
lagu magacaabo Zheng wuxuu sheegay in diblupaasigii ugu horreeyay oo reer
Soomaaliya ah uu ciidda Shiinaha cagaha soo dhigay bilowgii qarnigii 13aad—diblomaasigaas
oo la oran jiray Saacid Muqdisho[1]. Dhanka kale, taariikhyahanka reer Ingiriis
ee lagu magacaabo Sir Reginald Coupland wuxuu buugiisa ‘East Africa and its
Invaders’ ku xusayaa oo ku doodayaa in xiriirka Soomaaliya iyo Shiinaha uu ka
facweyn yahay qarniyadii dhexe[2].
Si kastaba hate, madaxweynaha Shiinaha
mudana Xi ayaa intuu kulanka socday u hambalyeeyay Soomaaliya guulaha ey ka
gaadhay; ilaalinta madaxbanaanidooda, nabadgelyada iyo xoojinta qarannimadooda.
Sidoo kale, mudane Xi wuxuu ballanqaaday in Shiinuhu diyaar u yahay inuu Soomaaliya
ka caawiyo; dib-udhiska dalka, xoojinta amniga, kobcinta dhaqaalaha iyo
baahinta dawladnimada. Madaxweyne Xi wuxuu hadalkiisa kusoo gabagabeeyay; in
labada dhinac ey soo ceshadaan xoojiyaana xiriirkoodii iyo saaxiibtinimadoodii
qadiimka aheyd, in la xoojiyo mashruuca Suun & Dhabbo (Belt and Road
Initiative), labadana dhinacna iyagoo ka faa’iideysanaya istiraatiijiyadda
dhuleed ey dhacaan iney ka faa’iideystaan mashruucaan.
Dhanka kale, madaxweynaha
Soomaaliya mudane Maxamed Cabdullaahi Maxamed ayaa madaxweynaha Shiinaha iyo
shacabka Shiinaha uga mahadceliyay sida qiimaha badan ee loogu soo dhoweeyay
Bajiin isaga iyo wafdigiisa. Sidoo kale, madaxweyne Farmaajo wuxuu ka
mahadnaqay dadaalada Shiinaha ey la garab taagan yihiin horumarinta Soomaaliya,
isagoo xusay in xiriirka labada dal uu yahay mid saaxiibtinimo oo qaddiim ah.
madaxweyne Farmaajo wuxuu sheegay in Soomaaliya diyaar u tahay iney ku
dhaganaato mashruuca Suun & Dhabbo—kana faa’iideysato 100%. Wuxuu kale oo
uu madaxweyne Farmaajo sheegay in Soomaaliya doonayso iney ka faa’iideysato
khibradda Shiinaha ee ku aaddan horumarinta iyo dib-u-dhiska.
Ugu danbeyntii labada dal waxay
qalinka ku duugeen in Soomaaliya iyo Shiinaha ey gacanta isqabsadaan si u
dhisaan xulufada Shiinaha iyo Afrika. Waxa hadalkaan loo leeyahay waxaa weeye,
Shiinuhu wuxuu hayaa farsamadii iyo khibraddii, Afrikana waxay heysaa
khayraadkii cayriinka ahaa. Shirka labada madaxweyne markuu dhammaaday, labada
madaxweyne waxay marqaati ka noqdeen qalin-duugga heshiiska labada dhinac eek u
saleysan mashruuca Suun & Dhabbo iyo heshiisyo kale oo badan. Belt and Road
cagta saarnayee ku caraabiyaay.
___________________________
[1] Zheng He's voyages down the
western seas - bogga 42, 福建省新闻办公室
[2] East Africa and its Invaders
bogga.37
Comments
Post a Comment